Çeviri, farklı dillerde yazılı ya da sözlü olarak ortaya çıkan bildirimlerin çözümlenmesinde yararlanılan yöntemlerden biridir. Çok eski zamanlardan beri insanların çeviri konusunda ihtiyaçları ortaya çıkmakta ve bundan dolayı da tercüme hizmetleri verilmektedir. Çeviri türleri birden fazla olurken bunlar arasında yer alan Edebi Çeviri ayrıca üzerinde durulması gereken konulardan biridir.
Edebi Çeviri yapılacağı zaman hedef dile ve kaynak dile hakimiyet daha da önemli hale gelir. Bunun yanı sıra dil bilgisi, yazım kuralları, kavramların doğru tanımlanması gibi birçok unsur doğru bir tercüme için önemlidir. Çevirmen yapacağı çalışma esnasında donanımlı olmak zorundadır. Bundan dolayı da çevirmenin sahip olması gereken bazı özellikler olacaktır.
Edebi Çeviri yapacak olan çevirmende olması gereken vasıflardan bazıları şu şekildedir:
- Dil bilgisine hakimiyet
- Her iki dili yeterli düzeyde kullanabilme becerisine sahip olmak
- Çevirinin yapıldığı dile bağlı olarak o kültürün gelenek, görenek gibi unsurlarını davranış modellerini iyi bilmek
- Çevirinin yapıldığı dile ve eserin dönemine ait siyasi, sosyal, kültürel, psikolojik unsurlar gibi birçok unsura hakimiyet çevirmen için önemli bir vasıftır.
- Yazım kurallarına hâkim olmak
- Çevirmenin nitelikli bir okuma alışkanlığına sahip olması
Edebi Çeviri bu türde yazılmış kaynak dildeki eserlerin belirlenen hedef dile tercüme edilmek suretiyle kazandırılmasıdır. Tercüme işlemi yapılırken çevirmenin dikkate aldığı konular ve izlediği yöntemler olmaktadır.
Öncelikli olarak çeviri yapılacak eserin kapsamlı okumasının yapılmasının ardından eserin analizi gerekir. Çevirmenin eserin yazıldığı koşulları, dönemi, yazarın ruh dünyasını ve biyografisini bir bütün olarak bilmesi çeviriyi nitelikli hale getirecektir.
Edebi Çeviri söz konusu olduğunda bir eserin değeri doğru bir tercüme yöntemi ile korunabilmektedir. Niteliksiz bir çeviri işlemi edebi eserin değer kaybetmesine yol açarken kültürel anlamda da çeviri yapılan dil açısından eksiklik yaratacaktır.
Bir bilgi birikimine gereksinim duyulan çeviri türleri arasında gösterebileceğimiz edebi çeviriler kişisel bir özene ihtiyaç duyarlar. Edebi türler arasında yer alan şiirin kendine has bir yapıya sahip olması ise çevirmenin çok daha titiz davranmasını gerekli kılar. Birçok edebi eser çeviri yapılarak farklı dillere kazandırılabilirken sayabileceğimiz eserlerden bazıları şunlardır:
- Şiir tercümeleri
- Roman tercümeleri
- Hikâye çevirileri
- Hatıra tercümeleri
- Biyografi çevirileri
- Tiyatro eserlerinin çevirisi
Edebi eserler kültürlerin gelişmesinde ve birbiri ile etkileşiminde önemli araçlardır. Bundan dolayı da bu tür eserlere hak ettikleri özenin gösterilmesi gerekmektedir. Edebi Çeviri türleri birçok tercüme uygulamalarından biri olup üzerinde dikkatli çalışmaların yapılması gereken bir alandır. Bu sebeple de çevirmenlerden beklenen alanlarında yetkinlik ve donanımdır. Çevirmenin kültürel yönden kendini geliştirmesi de bu noktada önemli hale gelir.
