Terimlerin birbiriyle ilişkisinin açıklanmasında ve çeşitli disiplinlerde yer alan terimlerin kavramlarla ifade edilmesinde terminoloji adı verilen disiplinden yararlanılmaktadır. Terminoloji, Wüster isimli mühendis tarafından oluşturulmuş bir bilimdir.
İnsanlar yerleşik hayata geçince tarım toplumuna dönüşmüşler ve uygarlıklar şekillendirmişlerdir. Tarım toplumundan Sanayi Devrimi’ne kadar geçirilen süre binlerce yıl sürerken Sanayi toplumuna dönüştükten sonra birkaç yüzyıl içinde çok hızlı bir dönüşüm yaşanmıştır. Teknolojinin hızlı gelişmesi çeşitli bilimsel çalışmalarla gerçekleşirken buna bağlı olarak çeşitli uzmanlık alanları doğmuştur. Terminoloji 1930’larda şekillenmeye başlamasının yanı sıra 1984 yılına gelindiğinde bilim olarak kabul edilmiştir. Terminoloji sayesinde teknik anlamda iletişim kurmak mümkün olur. Bir metnin anlaşılmasında dilin kaynakları doğru kullanılmalı bunun yanı sıra mesleki hakimiyet de tam olmalıdır.
Bir meslek dalına mensup olan kişiler o mesleğin terminolojisine de hâkim kabul edilir. Bu nedenle bilimsel anlamda oluşturulan makalelerde mesleğin terminolojik unsurları kullanılacağından herkesin kolaylıkla bu yazılanları anlaması beklenmez. Örnek vermek gerekirse hukuk biliminde hukuk dili ve terminolojisi kullanılarak kavramlar açıklanmaya çalışılır. Çoğu zaman yasalarla ilgili metinlerin ya da hukuki makalelerin anlaşılması kolay olmaz. Hukuk terminolojisine hâkim olan meslek mensupları bunu çok daha kolay çözümleyecektir.
Birçok bilimsel alanda mesleki terminolojinin varlığından söz etmek mümkündür. Bundan dolayı da tıp, psikoloji, müzik, sosyoloji, felsefe ya da hukuk gibi disiplinlerde mesleki Terminoloji söz konusudur.
Terminolojinin Çevirideki Önemi
Resmî belgeler, akademik makaleler, projeler hazırlanırken belge hangi disipline aitse o bilimin terminolojisi kullanılarak yazılır. Bu sebeple belgenin anlaşılabilmesi meslek mensupları tarafından mümkün olmaktadır. Bunun yanı sıra çeviri bilimde de terminoloji konusunda uzmanlığı olan mütercim tercümanlar görev alır.
- Bir uzmanlık alanında terminolojiye hâkim olmak oldukça önemlidir. Terminolojinin doğru anlaşılması ve uyarlanması öğrenmeyi daha kolay hale getireceğinden bu alanda yapılacak çalışmalar önem kazanmaktadır.
- Terminolojinin doğru bilinmesi, uzmanlık alanı gerektiren metinlerin sağlıklı bir şekilde anlaşılmasında etkili olacaktır. Eş anlamlı terimler veya kısaltmalar söz konusu olduğunda terminolojiye ihtiyaç duyulur. Bundan dolayı Terminoloji sayesinde standartlar yakalanmış olur ve içerikte kalite yakalanır.
- Çeviri yazılı kaynaklardan yapılıyor ise mütercim tarafından gerçekleştirilir ve bir mütercimin alanında terminoloji konusunda uzman olması beklenir. Tercümanlık mesleğini yapan bireylerin de terminolojiye hakimiyetleri mesleklerini nitelikli olarak yürütmeleri için gereklidir.
Çeviriyi gerçekleştirecek olan mütercim tercümanın kaynak dile hakimiyetinin yanı sıra hedef dile de hâkim olması beklenir. Buna bağlı olarak da çeviriyi yapan mütercim tercümanın, çevirisi yapılan konunun terminolojisine hakimiyeti uzmanlık isteyecektir. Bu sebeplerle çevirinin niteliği ve istenilen hedefe ulaşması için mütercim tercüman olarak hizmet veren kişilerin donanımlı olması önemli hale gelir. Terim bilimi olarak da adlandırılan Terminoloji çevirmenin profesyonel işler çıkarmasında en önemli unsurlardan biridir.
